Žižekçi Analiz Küratörü ile röportaj — Işık Barış Fidaner

Geçen hafta Žižekian Analysis adında İngilizce bir yayın başlattım. Ben de Yersiz Şeyler adına yayını başlatan kendimle bir röportaj yapmaya karar verdim (İngilizcesi). İyi okumalar…

— Žižekian Analysis ya da Türkçe adıyla Žižekçi Analiz bir dergi midir, nedir?

— Žižekçi Analiz, Žižekçi insanların blog yazılarını yayınlayan çevrimiçi bir yayındır. Yazıların derlendiği bir yer oluşturduğuna göre, çevrimiçi bir “dergi” olduğu da söylenebilir. İlk hafta dört yazar adayı bizimle irtibat kurdu, üç tanesinin toplam beş yazısı websitesinde yayınlandı.

— Biz Yersiz Şeyler’de önce tek tek çevirileri yayınlıyoruz, bir süre sonra da onları bir “çeviri derlemesi” içinde derliyoruz. Siz de öyle yapabilirsiniz.

— Evet, olabilir. Yayınlanan yazıları bir süre sonra bir “dergi sayısı” içinde derlemek mümkün.

— Peki neden Žižekçi Analiz (ŽA) dergisine ihtiyaç olsun? Uluslararası Žižek Çalışmaları Dergisi var zaten örneğin (IJŽS, www.zizekstudies.org). Yeterli değil mi? ŽA farklı bir ihtiyacı mı karşılıyor?

— ŽA blog formatında yazılar yayınlar. IJŽS ise akademik bir dergidir, PDF formatında akademik yazılar yayınlar. Hem biçim hem içerik hem de işleyiş açısından arada farklar var.

— ŽA da IJŽS gibi akademik bir dergi mi?

— ŽA “akademik” bir amaçla kurulmamıştır ama akademik niyetli yazıları da dışlamaz. Ben ŽA’nın Admini ve Editörü olarak kendimi bir çeşit Küratör gibi görüyorum. Yazıları derleme işi bir nevi Küratörlüktür.

— O zaman ŽA’yı sanatsal bir mecra olarak mı görüyorsunuz?

— Yazıları derlemenin en genel anlamıyla “sanatsal” olduğu söylenebilir ama mesela “güzel sanatlar” olduğu söylenemez.

— Sonuç olarak ŽA’nın akademik bir dergi olmadığını söylediniz.

— “Akademik dergi” deyince çoğu zaman “hakemli dergi” anlaşılıyor. Mesela IJŽS böyledir, hem hakemlidir, hem akademiktir. Tabi hakemli olmak her zaman iyi bir şey olmayabilir. Aslında işin düşünsel temeline gidersek, Žižekçi-Lacancı düşüncede “Üniversite söylemi” ile “Analist söylemi” diye iki ayrı söylem tanımlanmıştır. Žižek’in kendine temel aldığı Analist söylemi, genelde “akademik” sıfatıyla nitelediğimiz Üniversite söyleminden farklıdır. Bu ikisi birbiriyle uyumsuzdur.

— Bu iki söylem arasındaki farkı özetleyebilir misiniz?

— Üniversite söylemi tamamlanmış bir bilgiden (S₂) yola çıkar, hakikati Esas-İmleyendir (S₁), yani akademik söylem geçerli bilgilerin tanımlanıp benimsetilmesine dayanan bir çeşit egemenlik kurma söylemidir. Hatta günümüzün kapitalist dünyasındaki temel egemenlik biçimi Üniversite söylemidir (Histerik söylem de yeni bilgiler üreterek onu besler). Analist söylemi ise kayıp arzu nesnesinden (a) yola çıkar, hakikati bilgidir (S₂); bu söylem yoluyla bilgiye yeni bir temel verildiğini düşünebiliriz. İki söylemde de bilgi (S₂) temel bir rol üstlenir, ama Üniversite söyleminde bilgi bir egemenlik aracıdır, Analist söyleminde ise bilgi kayıp arzu nesnesinin dayandığı bir hakikat olarak rol alır (geleneksel toplumun iktidar biçimi olan Efendi söylemi, Analist söylemini destekleyebilir. Žižek ve Badiou insanları özgürlüğe uyandıran farklı bir çeşit Efendi gerektiğinden söz ederler).

— Yine de ŽA’ya neden ihtiyaç var? Herkes kendine kişisel blog açıp yazılarını yayınlayabilir, neden ŽA’da yayınlamaya ihtiyaç duysunlar?

— Ortak bir mecrada yer aldıklarında yazılar etkileşim içine girebilirler. Bu istenen bir şey. Daha ilk haftadan beş yazı yayınlanmış olması da ilginin yüksek olduğunu gösteriyor zaten. Biliyorsunuz blogların yükselişi, simgesel etkinliğin düşüşü ile ilgilidir. Jodi Dean Blog Kuramı kitabında bunu anlatır. ŽA ile yapmaya çalıştığımız, düşüş içinde olan simgesel etkinliği blogların kendi evreninde yeniden toparlamaya çalışmaktır.

— Biraz da şekillere bakalım. Logoyu nasıl belirlediniz?

— Yanyana Marx-Engels-Lenin resimlerini bilirsiniz. Onun gibi bir Žižek-Badiou ya da Žižek-Hegel-Lacan resmi hazırlamayı düşündüm, ama sonra Žižek-Žižek şeklinde yapmanın daha iyi olacağına karar verdim. Logo sayfasında yazdığım gibi, Žižek’in tekrar edilmesi, Žižek’in paralaks ayırısı/çatlağı ve Žižek’in asgarî farkı vurgulanıyor bu imgede.

— “Öğrenin, öğrenin ve öğrenin!” sloganı nereden aklınıza geldi?

— ŽA sonuçta metinlerle kurulan bir ilişki. Lenin’le ilgili Žižek’in anlattığı “Öğrenin, öğrenin ve öğrenin” fıkrasında da doğrudan doğruya metinlerle kurulan ilişki vurgulanıyor. O yüzden bu sloganı çok uygun buldum.

— Sadece İngilizce yazılar mı yayınlıyorsunuz?

— Şimdilik evet, ŽA’nın dili İngilizce. İngilizce’ye yapılmış çeviriler de yayınlayabiliriz.

— Teşekkürler. Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

— Blog yazısı çağrımızı okurlarınızla paylaşır mısınız?

— Tamam. Türkçeye çevirip bu röportajın sonuna ekleyeceğim.

~~~

Blog Yazıları İçin Çağrı

1) Žižekçi misiniz? Felsefede Žižek-Olayına sadakatiniz var mı?
2) Yazar mısınız? Bazı konularda yazar mısınız, mesela popüler kültür ürünleri hakkında?

Eğer iki yanıt da evetse, Žižekçi Analiz’e blog yazınızla katkı yapmaya davetlisiniz.

Ne istiyoruz?

• Žižek’i (ve onun Hegel ve Lacan’ını) harfiyen takip etmek gerekmez, Žižek-Olayına sadakat yeterlidir. Yazar kendi bağımsız düşünce çizgisini oluşturabilir.
• Žižek’in metinleri kadar erişilebilir metinler. Žižek okurları metni fazla sorun yaşamadan takip edebilmelidir.
• Amaç duyusunu oyunbaz bir tutumla diyalektik olarak sentezleyen bir yazar disiplini gösteren metinler. Metin rastgele düşüncelerden oluşmamalıdır ama serbest çağrışım hareketinden de yoksun olmamalıdır.
• Kurgusal dünyaları analiz eden metinler, çünkü “hakikat kurgu gibi yapılanmıştır”. Ama “gerçek dünya”yı da analiz eden metinler.
• Nefret dili olmayacak.
• Fazla kısa değil, fazla uzun değil.
• En azından bir figür/resim olması iyi olur.

Metninizi e-posta yoluyla gönderebilirsiniz:

Lütfen kısa bir biyografi ekleyiniz. Bir cümle ya da söz öbeği yeterli olur.