İrade ve İade: ‘Aslında’ Gediğine Yerleşen Aklın Kurnazlığı — Işık Barış Fidaner

Evet konumuz iradede iadenin oynadığı rol. Temel soruyla başlayalım:

Kimi/neyi kime/neye nasıl iade etmelisiniz ki sağlam bir irade oluşturabilesiniz?

Soruyu cevaplarken derhal cinsiyet farkı belirir:
1) Eril irade istisnai bir şeyi asla iade etmeme ısrarına dayanır.
2) Dişil irade başkalarını başkalarına iade edebilme becerisine dayanır.

Bu amaçların birer bedeli de vardır, onları da tabloya ekleyelim:
1) Eril irade O’nu iade etmemek için geri kalan herşeyi “ötelere” iade etmeye mecburdur.
2) Dişil irade eğer ‘onları onlara’ iade edebilmek istiyorsa ‘herkesi kendine’ iade edebilmelidir.

Böylece toplam dört öğe belirdi: O, öte, onlar, herkeskendi.

Silsille — derleme

Son versiyon: 30 Mayıs 2022

Yazılar tek tek linklerden ya da kitabın etiket sayfasından (Silsille) okunabilir.

Işık Barış Fidaner

İçindekiler

— Filhakika, Bilinçdışı Fil Hafızasıdır: ‘O da’daki Fil Odadaki Fiili Unutmaz

— Devridair Makinesi: Arzın Arzı Silsilesi ve Arzuhal, Farzedilen Farzın Sillesi ve Farzıhal

— Feleğin Silsillesi: Gafiiliyat Arzımuhaldir, Bağfaaliyet Farzımuhaldir

— Bölüm 1: Hiperego Çağında Biricik Dünyamıza Tutunabilmek

— Bölüm 2: Arzuya Riayet Ederek Bağlamları Kapsayıp Aşabilmek

— Bölüm 3: Arzudan Dürtüye Çiçek Sözü ve Sözünün Çiçeği

— Din vs. Analiz: Hasete Rağmen Şükran vs. Hasetten Dolayı Şükran

— Dilmeden (lalangue), Dilmedeni (ekholog), Dilmedeniyet (ekhosen)

Diğer derlemeler

链 : silsile, zincir

Bölüm 3: Arzudan Dürtüye Çiçek Sözü ve Sözünün Çiçeği

Art arda iki tarot açılımından okunan hikayemizi üç bölüm yazı ile yorumladık. Bölüm 1 ve Bölüm 2’yi hikaye anlatımını izledikten sonra okumalısınız. Bölüm 3 hepsini sonuca bağlayacaktır.

Bu açılımları okuyup yorumlarken amacımız öngörü (foresight) değil berigölgelemedir (foreshadowing) yani spoiler vermeden (katilin uşak olduğunu size hiç belli etmeden) kurgusal hikaye anlatımı ve felsefi tarot yorumlaması yapıyoruz.

İki açılımın başlık kartlarını anımsayalım:

1) Açıklık (Dolunay): Bu arzudur; ufuk açık tutularak “ay vaat edilir” (olmayacak duaya amin denir).

2) Değişim (Atlı karınca): Bu dürtüdür; kendi etrafında dönerek üst üste değişimler geçirir.

Lacan’da dil (la langue) ve dilmeden (lalangue) — Jean-Claude Milner

Lacan’ın Segâh semineri fevkaladedir (La Troisième, 1974). Kendi önerdiği dilmeden (lalangue) kavramını orada şu karara bağlayarak tanımlar:

Dilmeden, sesteşlikleri kör talihe yüklemeyi reddetme kararıyla tanımlanır.

Sesteş sözcükler birbirini duyurur: Fransızcada “istek” (voeu) “istiyor”u (veut) duyurur, “hayır” (non, nah) “ad”ı (nom, nam) duyurur, “onların” (d’eux) “iki”yi (deux) duyurur. [ç.n. Türkçede arzulama arz etmeyi duyurur, hayır demek hayırsızlığı duyurur, yanlış anlama yanlı şanlamayı duyurur, vb.]

Bu sesteşlikler Saussure’ün dediği gibi kör talih veya rastgelelik değildir… Bunlar bir grup insanın kendi bilinçdışı yaşantısıyla uğraşmasının tortusu, alüvyonu, taşlaşmasıdır. (Lacan, Segâh)

Yankı — özel sayfa

Son versiyon: 30 Mayıs 2022

Yazılar tek tek linklerden ya da kitabın etiket sayfasından (Yankı) okunabilir.

Işık Barış Fidaner

---

Şarkılardan:

— Benim duyduğumu sen de duyuyor musun? (Noel şarkısı)

— Sessizliğin Sesi (Simon & Garfunkel)

— Üçümüz (Yankım, Gölgem ve Ben) (The Ink Spots, Frank Sinatra)

— Yankı Sahili (Martha & The Muffins)

— Yankı (Mandolin Orange)

— Yankı Yanıtı (Broadcast)

— Yankılar (Pink Floyd)

— Yankılar (Klaxons)

— Yankılar (The Rapture)

— Bu Hayatın Ötesine (Dream Theater)

— Duyar Mısın İnsanların Şarkısını? (Les Misérables)

---

Görce Yazıları’ndan:

— Üç Tarz-ı Rivayet: Binyılcı Nergis Ne Yapacak?

— Dilmeden (lalangue), Dilmedeni (ekholog), Dilmedeniyet (ekhosen)

— Ekholoji, Ekhosistemler, Ekhosit

— Ego, Ekosit (Çevrekırım) Öncesinde Ekhosittir (Yankıkırım)

— Sinyal gürültünün kendi yankısıdır: Yankıbilim ve Yankıkırım

— (S)övgürültü, Sürgürültü, Özgürültü, Döngürültü

— Kainatın Ufkunu Kaplayan Gürültü: Yadigar Südur

— Yansı ve Yankı, Koyuş ve Konuş

— İmlendiren ve İmleten: Kısır Sonsuz ve Nostaljezik

— Adım ve Atım: Adım atımın atımıdır, Atım imletimdir

— Gümleyiş ve Gürleyiş: Yay ve Ok: Eğri ve Doğru

— Sıfırtı, İlksel Sütur, İlksel Südur

— Evrendeki sıfırtının yankısı: xwe

— Yuva-havuç peşinde koşan tavşan ile ev-semptomu dinleyen kaplumbağa

— Dinamistik ve Dinamistiksel Belirginlik

— Güden Beyan: Duvarış ve İlanihaye

— Damdan Düş, Er Gibi: Erişimiznu’nun Laneti, Ekhosensiz Olmaz

— Tezahürriayet: İhtizaz ve İhtisar

— İhtizazın İhtisarı: İhtişaman Tırtılı ve Kelebeği: İhtiyaratılış ve İhtiyaçılış

— Yıldızlar Beşiği: Dilmedeniyetin Beşiği ve Baş-language

---

Çevirilerden:

— Yarasalık Etmek Ne Menemdir? (Thomas Nagel)

— Lacan’da dil (la langue) ve dilmeden (lalangue) (Jean-Claude Milner)

— Hemseslenme (equivocation) (Jacques Lacan)

— Yorumlama ancak hemseslenme ile işleyebilir (Jacques Lacan)

— Kuzgun (Edgar Allan Poe)

— Kulning: İsveç’in tekinsiz ve güzel şarkı gibi çoban çağrısı (Starre Vartan)

---

Anti-şiir:

— ustam bulut inliyor mu?

— sen bil örme bedelsiz

— iç erde

— kadimlerimiz

— siren kime yanar ay ana

— sen iyi düş

— o yarım!

— evvel zaman içinde, engelse mani çin’de

— annetöz/ammetöz

---

Diğer derlemeler

嗓 : ses, boğaz, gırtlak

Ekho ve Narkissos (Yankı ve Nergis), John William Waterhouse, 1903

Dilmeden (lalangue), Dilmedeni (ekholog), Dilmedeniyet (ekhosen) — Işık Barış Fidaner

Yeni söz söylemek tartışma zeminine taze tohum ekmek gibidir.
(Ludwig Wittgenstein, Kültür ve Değer)

Dilim’in sınırları dünyamın sınırlarıdır.
(Ludwig Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus)

harfiyet = letter

Yazı harfiyet ve noktalamadır (harfler ve işaretler).

dil, dilme: la langue, le langage, scansion

Dil sözü yazıda keser/diler/dilimler/doğrar/satırlar (la langue).

Feleğin Silsillesi: Gafiiliyat Arzımuhaldir, Bağfaaliyet Farzımuhaldir — Işık Barış Fidaner

(öncesi: Devridair Makinesi: Arzın Arzı Silsilesi ve Arzuhal, Farzedilen Farzın Sillesi ve Farzıhal)

---

Gafiil: Farzın Arzı ve Arzımuhal

Farzedilen farz çıkmazından arzın arzı silsilesine geri dönüş yolu, farzıhalini arz etmekten geçer, farzın arzı budur, derdini dile getirmektir. Ama derdiniz dile gelince dediğiniz sözlerin hali sizin halinizi ikame eder:

Ne haldeyim? → Ne hal deyim?

Sonuçta dilde dile gelen siz olmazsınız, eksiltiyi saklayan bir X olur:

Eksilti saklı → X iltisaklı → Eski ilinti saklı

Devridair Makinesi: Arzın Arzı Silsilesi ve Arzuhal, Farzedilen Farzın Sillesi ve Farzıhal — Işık Barış Fidaner

(öncesi: Filhakika, Bilinçdışı Fil Hafızasıdır: ‘O da’daki Fil Odadaki Fiili Unutmaz)

---

Bilfiil: Arzın Arzı Silsilesi ve Arzuhal

Bu tarzı benimseyen fail, özgür ve etkin olduğunu varsayar, fiiliyata nüfuz ettiğine inanır; külli arz ve cüzi arzın köşe kapmaca oyunlarıyla uzayıp giden arzın arzı silsilesi bilfailin dünyasını şekillendirir:

Arz ne arz eder? Arza ne arz ederim? Arzım hangi arza aittir? Arzımla başka ne arz edilir? Başka arzlar bana ne arz eder? Bana ne arz ettikleri onlara ne arz eder? Onlara ne arz ettiği bana ne arz eder? vb. vb.

Bilfail kendi dünya görüşü (world-view, Weltanschauung) hasebiyle yetkili mercilere çeşitli arzuhaller yazar, bilfiil halini arz eder.

Filhakika, Bilinçdışı Fil Hafızasıdır: ‘O da’daki Fil Odadaki Fiili Unutmaz — Işık Barış Fidaner

Kavram adlandırdığı şeyin kendisi olamaz çünkü hep onun olmadığı yerdedir, onun yerine geçmeye gelmiştir, geçen gün fil sözcüğünü sarf ederek odaya getirdiğim fil gibi. Bu çarpıcı oldu çünkü fil dediğimiz anda fil orada beliriverdi. (Lacan, Seminer 1)

Odaya fil kavramını sokan söz eylemine odadaki fiil diyelim:

— Fil!..
— O da var.

Fil devasa bile olsa ‘o da’nın köşesine sığar, fili gizleyen ya da açığa vuran fiil ise odayı kapar, sarar, kapsar. Fili unutsak da fiili unutmayız; ki ‘o da’daki fil de zaten odadaki fiili unutmaz. Fil fiili bastıran önbastırmadır. Filhakika, bilinçdışı fil hafızasıdır.

Bölüm 2: Arzuya Riayet Ederek Bağlamları Kapsayıp Aşabilmek

Art arda iki tarot açılımından okunan hikayemizi üç bölüm yazı ile yorumladık. Bölüm 1 ve Bölüm 2’yi hikaye anlatımını izledikten sonra okumalısınız. Bölüm 3 hepsini sonuca bağlayacaktır.

Bu açılımları okuyup yorumlarken amacımız öngörü (foresight) değil berigölgelemedir (foreshadowing) yani spoiler vermeden (katilin uşak olduğunu size hiç belli etmeden) kurgusal hikaye anlatımı ve felsefi tarot yorumlaması yapıyoruz.

İkinci Açılımın Hikaye Anlatımını İzleyiniz:
“Günün Hikayesi: Bahar Temizliği ve Esas Sorun” Tülin Erinç