(İğ)diş Geçirmek: Hayırdır? İzaha Muhtaç, Haysiyete Muhtaç, Bilgiye Muhtaç, Öğüt, Nasihat, Telkin, Eleştiri — Işık Barış Fidaner

Histeri malumat fazlasıdır, yani ‘bilinmeyen bir şey daha’dır. Obsesyonel bakış bilenlikle bilendiğinden histerik taşkınlıkta ancak bir freakshow görebilir. İlk refleksi “Ne alaka!” diye gülüp geçmektir. Muhatabını bükemeyince devreye giren B planı ise “Hayırdır, ne ayak?” diye izah ettirmektir. Bu söz muhataplık koşullarını masaya yatıran örtük bir tehdittir:

Hayırlı değilse, hayır, istemez!
Ayak yapma… Ayak direme… Ayağını kaydırırlar… [1]

‘Bilinmeyen bir şey daha’ böylece ‘izaha muhtaç bir şey daha’ya çevrilir:

Acayiplik muhtaçtır, neye? İzaha! [2]

Fakat obsesyonel fantazide ‘izaha muhtaçlık’ silinmesi gereken bir leke statüsünde olduğu için otomatikman ‘haysiyete muhtaçlığa’ çevrilir:

Acayiplik muhtaçtır, neye? Haysiyete! (İzaha!)

İzah boşluğunda otomatikman beliren bu haysiyet farkı ‘sayesinde’ (gölgesine sığınan) obsesyonel onu muhatap alan histerikte kendi üstünlük delilini bulduğunu hissederek zevklenir, freakshow görmek budur. Obsesyonel bu noktadan itibaren herhangi bir kalabalık toplayıp o histerikle alay edebilir. “Hayırdır, ne ayak?” tehdidi bu ‘ayak kaydırma’ ihtimaline yaslanmıştır.

Histerik özneyi ‘izaha ve haysiyete muhtaç’ sayan obsesyonel Ego über-süper insanseverliğiyle ona bir haysiyet ümidi bahşedecektir, nereden? Bilgisinden!

Acayiplik muhtaçtır, neye? Değerli bilgilerime! (İzahla gelecek haysiyete!)

— Senin neye ihtiyacın olduğunu ben söyleyeyim!

Bu obsesyonel telkinin fantastik yankılar zinciri şöyledir:

— İzaha muhtaçsın.
— Haysiyete muhtaçsın.
— Şu anda bana kulak veriyorsun.

(Muhataplığın ikrarı beklenir)

— Çünkü muhtaç olduğun haysiyet bende.
— Senin ihtiyaçlarını sana ben izah edeceğim.
— Mesela bana kulak vermeye ihtiyacın var.

(Muhataplık ihtiyacının ikrarı beklenir)

— Aha! İşte bana kulak vermeye direndin!
— Şimdi bu direnci aşmaya da ihtiyacın olduğunu bilmelisin.
— Muhtaçlığını izah ederek sana haysiyet bahşediyorum.

(Bilen adamlık statüsünün ikrarı beklenir)

— Aştığın her direnç aramızdaki hukuka katkı sayılacaktır.
— Bak hem bunları özyaşamöyküne yazarsan havalı olur.
— Mutlu son!

Obsesyonel eğer bu zinciri yutturabilirse ‘(iğ)dişine göre’ bir histerik bulmuştur, yutturamadıysa ona ‘(iğ)diş geçirememiş’ olacaktır. Bu zincir baştan sona ‘iş görüşmesi’ formatındadır, nitekim CV doldurup kariyer kovalama işleri haysiyet ihtiyacını gelir kapılarına tercüme eden ideolojik çağrılardır.

Bilenlikle bilenen obsesyonel ‘(iğ)diş’in histerik özneye bahşedeceği haysiyet ümidi mesela şunlardır:

— Onu üstben değirmeninde öğütecek öğütler

— Hayatta nasıl bir hat izleyeceğini bildiren nasihatler

— Ruhsal kovuklarına elleşerek onu irkilten eleştiriler

— Telekinetik ‘uzaktan tesir’ fantazilerine göz kırpan telkinler

(sonrası: Hayırsız Oğul Gaia Kuyusunda Ne Arıyor? Histeriye Obsesyonel Freakshow Bakışı)

Işık Barış Fidaner doktoralı (Boğaziçi Üniversitesi) bir bilgisayar bilimcidir. Yersiz Şeyler‘in Admini, Žižekian Analysis’in Editörü, Görce Yazıları‘nın Küratörüdür. Twitter: @BarisFidaner

Notlar:

[1] Ayak uydurmayan ayak bağıdır. Ayak basanın ayak işine ayak sürümek ayak sürtmektir. Ayağa kaldıran ayağa düşer. Ayağı dolaşanın ayağı düze basmaz. Ayağa gelmeyenin ayağı suya ermez… vb. yankılar çoğaltılabilir. ‘Kadın ayağı’ gibi fetişler veya ‘kazın ayağı’ (goose-step) gibi imgeler de bu yankılarla iç içedir.

[2] “Kazın ayağı öyle değil!” İzaha muhtaç, nasıl değil? “Kadın ayağı değil.” (Kadın yoktur)

Bkz “Gerçek ayakasızdır: Hayırdır ne ayaka?”

“🤷🏻‍♂️👨🏻”