Eril ve Dişil Marksizm — Işık Barış Fidaner

Kapitalist üretimin yapıtaşı “emek-gücünün satılması” yoluyla bir çabanın angaje edilmesi işlemidir [1]. Satıştan önce emek-gücü bir töz olarak mevcut değildir, satış anında bir “kaynak” (resource) olarak simgelenir ve o anda kapitalist dünyada belirir [2]. CV bu simgesel kaynağa delalet eden öyküdür.

Çabanın angaje edilmesi hayatı oluşturan yetki-beden kompleksleri alanında gerçekleşir [3]. “Emek-gücünün satılması” yetkilenme ile bedenlenmeyi birbirinden ayırmanın özgül bir yoludur [4]: Patron yetkilenmeyi üstlenir, işçi bedenlenmeyi üstlenir. Patron yetkilenmenin zemini olarak gerek duyduğu iradeyi işçiden alıp yönetir, işçi ise bedenlenmenin zemini olarak gerek duyduğu sistemi patrondan alır ve idare eder. Böylece patronun yetki-sistemi ile işçinin irade-bedeni arasında bir tür eşyaşam (simbiyoz) kurulur [5].

T-1 röportajı

T-1 çeviri blogu benimle röportaj yaptı. Okumak için tıklayınız.

Yersiz Şeyler blogunda başarılı içerikler paylaşan Işık Barış Fidaner ile Yersiz Şeyler, çeviri, dijital kültür ve daha fazlası hakkında keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.

Öncelikle sizi tanımayanlar için kendinizi tanıtabilir misiniz? Kimdir Işık Barış Fidaner?

Bilgisayar bilimi alanında doktora yapmış ve Žižekçi düşünce temelinde teoriler geliştiren bir çevirmenim.

Staging Entropy — compilation

The texts can be read from the individual links or from the compilation’s tag page (Staging Entropy).

Işık Barış Fidaner

Contents

— The Entropic Fatalism of Comedy

— Theory stages the entropy of the true truth

— Life, Philosophy, Psychoanalysis

— Curiosity and the Passion of Ignorance

— Making the combinatorial unworld of the unconscious permeable

— The European lack lies under the American Dream

— Social Media Turns Cursors Into Cursers

Other compilations

劇 : drama

Aziz, Dahi, Deli — Işık Barış Fidaner

Renata Salecl Bilmezlik Tutkusu (2020) kitabında taslama sendromundan (imposter syndrome) söz ederken Helene Deutsch’un konuyla ilgili makalesinden yararlanır. Deutsch her normal bireyin olmak istediği şekli yansıtan ideal bir ego inşa ederek az ya da çok taslama (imposture) yaptığını belirtirken bu yaygın duruma çok ilginç bir istisna koyar:

Normal bir bireyin karmaşık gelişiminde belli düzensizlikler olur ve ancak nadiren başarılı bir ahenk sağlanabilir. Belki de ego ideali ile benlik arasında özdeşlik sağlayanlar sadece azizler, dahiler ve psikotiklerdir. (Taslayıcı: Bir Psikopat Tipine Dair Ego Psikolojisine Katkı)

Deutsch’a göre azizler, dahiler ve psikotiklerde yansıtılan idealden uzak kalma durumu yoktur, o yüzden onlar taslama yapmazlar. Şimdi gelin bu üçlü istisnayı bir semptom gibi yorumlayalım.

Entropiyi Sahnelemek — derleme

Yazılar tek tek linklerden ya da kitabın etiket sayfasından (Entropiyi Sahnelemek) okunabilir.

Işık Barış Fidaner

İçindekiler

— Hayat, Felsefe, Psikanaliz

— Teori sahi sahiliğin entropisini sahneler

— Pink Floyd: Duvar’da Kendi Tükenişini Seyretmek

— Sahi-Fol ile Doğru-Yanlış = Arzu ile İrade

— Muhatap sayısını çoğaltmak, hakikati feda etmek için yeterli bir gerekçe değildir

— Ben De: Kadınlar Erkekler İçin Feda Olmayı Reddediyor

— ‘Erkeklik Krizi’ Genel Yetkilenme Krizinin Tezahürüdür

— İmgesel Yabancılaşma (Tamlık Taslama) ile Simgesel Yabancılaşma (Tamamlık Taslama)

Diğer derlemeler

劇 : drama

Teori sahi sahiliğin entropisini sahneler — Işık Barış Fidaner

İnsan yetkilenen hayvandır. Dünyanın gerçekliği imleyenlerle yetkilenir; simgesel bir düzendir. İnsanın özgür iradesi gerçekliklerin yetkilenmesinin zemini olarak tespit edilir. Örnek: Marx’ın özgür iradesi “sınıf mücadelesi” imleyenini yetkilendiren zemin olarak tarihte varlığını sürdürür; bu siyasi iradeye Marksizm denir.

Gerçeklikler havada asılı duran soyutlamalardan ibaret değildir: Onların yetkilenmesine belli somut maddi sahilik bedenlenmeleri rehberlik eder. İnsan sistemi böyle sahilik bedenlenmelerinin zemini olarak kurulur. Örnek: Kapitalist sistem insan arzusunu ve emeğini sahiden yakalayan meta fetişizmi ve değer fazlası (artık-değer) bedenlenmelerinin zemini olarak tarihte varlığını sürdürür.

Hayat, Felsefe, Psikanaliz — Işık Barış Fidaner

Düşünmenin amacı yetkilenmedir, onun da modeli muhatap olmaktır [1]. Yetki, insanın niyet ve irade zemininde doğruluk adına yöneldiği herhangi bir amacı belirtir. Yetkilenme krizi ise düşüncenin yaşadığı tüm sorunlardan oluşur. Yetkilenme krizi, amacından sap(tırıl)an düşüncelerin konusunu, niyet ve iradeyi bozan arzuların yönelimini ve doğruluğu aşan sahilik alanını teşkil eder.

Gündelik hayat yetki ile beden arasında köprü kurar. Tekil bir muhatap olan insan bir beden sahibidir. Çoğul bir muhatap olan bir gruba ise ancak soyut bir beden atfedilebilir. Muhatabın bedeni ‘Öteki’ kavramı yoluyla soyut ve düşlemsel bir varlığa dönüşür. ‘Öteki’ etrafında eril ve dişil iki kuvvet arasında hem cinsel hem de siyasi bir gerilim oluşur: Eril kuvvet düşlemlere yaslanarak yetkiyi bedenden ayırıp bağımsız olduğunu ispatlamaya çabalarken dişil kuvvet semptomlar göstererek yetkinin bedene olan bağımlılığına delil olmaya çabalar. Böylece yetkilenme krizi içten gerilimli bir yetki-beden kompleksi şeklini alır [2].

Ben De: Kadınlar Erkekler İçin Feda Olmayı Reddediyor — Işık Barış Fidaner

Batıda geçtiğimiz yıllarda başlayan Ben De (Me Too) hareketinin Türkiye’ye yansıdığı bu günlerde, Slavoj Žižek’in bu hareket hakkında yazdıklarını hatırlayalım: “Çığır açan bir değişimden azı değildir bu, büyük bir uyanıştır, eşitlik tarihinde yeni bir dönemdir. Binlerce yıl boyunca cinsiyetler arası ilişkiler düzenlenmiş ve ayarlanmıştı; bunların hepsi şimdi sorgulanmakta ve boşa düşmektedir.” (Güpegündüz Hırsız Gibi) Ben De hareketi ile sorgulanan binlerce yıllık düzenleme, yetkilenme rolünü erkeğe, bedenlenme rolünü kadına tayin eden standart toplumsal cinsiyet rejimidir [1].

Sahi-Fol ile Doğru-Yanlış = Arzu ile İrade

Sahi (True) ile Fol (False) bir nesnenin temelde bilinçdışı işleyen arzuyu hak etmesi ya da hak etmemesiyle ilgilidir. Sahi nesne arzuya karşılık verecektir, Fol nesne arzuyu boşa düşürecektir.

Pink Floyd: Duvar’da Kendi Tükenişini Seyretmek — Işık Barış Fidaner

Pink Floyd’un Duvar filminin (amiyane tabirle) “şifresini çözmek” için esas dikkat edilmesi gereken mesaj Duvar imgesinin gerçek statüsünü bildiren final bölümünde verilir: Üstben’i temsil eden mahkeme filmin kahramanı Pink’i suçlu bulur ve ceza olarak Duvar’ın yıkılması yoluyla Pink’in akranlarına ifşa edilmesine hükmeder [1]. Demek ki Duvar kesinlikle gereklidir! Film boyunca Duvar’ın ezici varlığından şikayet ediliyor gibidir ama en sonunda açıkça itiraf edilir: Herşeye rağmen en büyük felaket Duvar’ın varlığı değil, Duvar’ın kaybedilmesi ihtimalidir.