Bulamaç, Susamaç, Konuşak, Tutuşak — Işık Barış Fidaner

Punctum’da Cana Bostan’ın gündeme getirdiği “Açıl susam açıl!” veya “Kapan susam kapan!” büyüsünden yola çıkarak dört terimli bir sistem kuracağız [1].

Dört terim özetle şöyledir:

1) Bulamaç: Başlangıçta kargaşa vardır.
2) Susamaç: Ansızın bir kapı açılır.
3) Konuşak: Çeşitli müzakereler yapılır.
4) Tutuşak: Etkileşim ve tepkileşim sahnelenir.

Önceden İntihal: Ölmeden İntihar — Işık Barış Fidaner

Punctum’da Cem İleri “önceden intihal” kavramını gündeme getirdi, buna bir bakalım [1].

Önceden intihal, henüz doğmamış bir bebeğin annesinin karnını tekmelemesi gibidir, anneye önceden isimsizce kaçak göçek atılan tekmeler bebek doğduktan sonra diyelim ki “Mahmut’un x-y-z-t koordinatlarında anasına attığı n tane tekme” adını almak suretiyle ancak sonradan aslına uygun olabilecektir.

Diş kırıklığı: Lanthimos’un deneysel sinemasında kadın — Işık Barış Fidaner

Lanthimos’un deneysel filmleri üzerine Punctum’da çevirisi yayınlanan Hollywood Insider makalesinin sesli okunan vidyo versiyonunda nedense o deneysel filmlerden “kendi dişlerini kırdıktan sonra aynaya gülümseyen kadın” sahnesine dört kere yer verilmiş [1]. Hollywood Insider vidyosunu hazırlayanlara bu sahnenin neden art arda dört defa gösterecek kadar çarpıcı geldiğini anlamak için şimdi o dört gösterim anında makaleden okunan cümlelere bakalım:

1) “Dünya dilde yaratılmıştır ve bu yaratım, yaratıcılarının istedikleri seviyede rastgeledir.”

Bir Bitaraf… Bir Bit Araf, Bir Bit… Ar Affı! — Işık Barış Fidaner

Mühim bir konuda kararsızlığa işaret eden ‘bir bit’ iki anlama gelir [1]:
1) Netleşemeyen karar: 1 bit hakkında kararsız bir bitaraf
2) Artık sabrın tükenmesi: Yeter be! Karar ver! Bir bit Araf!

Analitik/Eleştirel Öğrenç: Artık Bir Bitimli ve Artık Bir Bitimsiz Analiz — Işık Barış Fidaner

‘Artık bir bit’in iki anlamı vardır [1]:
1) Öğrenilecek malumat fazlası:
Yazı Tura atınca ne geleceğine dair +1 bit belirsizlik
2) Hemen öğrenip kurtulma isteği:
Hadi gelsin de görelim! Yeter be! Artık bir bit!

Bu iki anlamı tek kavramda buluşturalım [2]:

Öğrenç! Bu da bize ders olsun! (Artık bir bit!)

‘Artık bir bit’ kavramı bariz bir çelişki barındırır:
1) Gerçek anlam ile mecaz anlam ihtimallerini birbirinden ayrık tutmak ister (Yazı/Tura gibi).
2) Ama kendisi zaten iki anlamın üst üste binmesinden oluşur! (hemseslenme: equivocation)

Bön Vivant — derleme

Son versiyon: 6 Ağustos 2022

Yazılar tek tek linklerden ya da kitabın etiket sayfasından (Bön Vivant) okunabilir.

Işık Barış Fidaner

İçindekiler

— Düşünmenin Bilişsel Bedeli: Efkarlı/Fikirli, Esrimiş/Bayılmış, Zom/Vamp, Baygın/Bayık, Yorulmuş/Yorumlanmış, Bitkin/Bitişkin

— Bay ve Bayan Deli Dumrul tatlı damak/damag/dimağ verip yürüşür/yoruşur/yorumlaşırken

— Sorak: Endişesiz Merak

— Yol Değirmenleri: Bilimsel, Dini, Büyülü, Psikanalitik

— Nazar değirmeni Nazariye: Nazarı ye! Nazar değirmen lazım!

— Ne Münasebet? Bön Vivant! (abartılı bir karikatür)

— Her Medya: Bitmemesi

Diğer derlemeler

活 : yaşamak

Her Medya: Bitmemesi — Işık Barış Fidaner

Bit‘in iki anlamı vardır:
1) Malumat birimi: Yazı Tura atınca oluşan 1 bit belirsizlik.
2) Malumat fazlasına isyan: Bitsin üstü kalsın istemez yeter! Bit!

İnternet hiç durmadan bitlenir (insanlar sürekli şu veya bu malumata noktayı koyar), biz de meraklarımız ve ilgilerimiz sonucunda internetin en ücra köşelerindeki bit’lere nazarımızı değdiririz.

İşte o nazar değirmeni rastladığı her bit’i memeleştirip bitmemesine yol açar [1].

Ne Münasebet? Bön Vivant! (abartılı bir karikatür) — Işık Barış Fidaner

Kadın şöyle der:
— Ben vinyet değil vivant’ım!

Vinyet gereksiz kenar süsüdür, vivant hayatın kendisidir.

Bu sözün tercümesi şöyledir:
— Ben dışkı değil memeyim!
Kadın gerekli olacaksa ihtiyacı belirlemelidir.

Sorak: Endişesiz Merak — Işık Barış Fidaner

Bilgi yapılandırılmış malumattır; yeni malumata kendini açık tutuyorsa dinamiktir (elastik veya plastik), kapalı tutuyorsa statiktir (kazık çakmış: fiksasyon). İnsanın bilgisini dinamik tutmasına Türkçede ‘meraklı olmak’ diyoruz ama aslında ‘meraklandım’ demek ‘endişelendim’ demektir, endişe hep meraka dahildir. O halde ‘merak’ terimi bilginin statikliğini geçirecek temel bir dinamizmi adlandıramaz, olsa olsa bilginin statizmine hizmet eden ikincil dinamikleri adlandırabilir.

Nazar değirmeni Nazariye: Nazarı ye! Nazar değirmen lazım! — Işık Barış Fidaner

Yağız Alp Tangün “Punctum haftalık” kapsamında yayınlanan yazısında “cool tip” kapsamına giren Batılı bir akademisyenin kirli çamaşırlarını masaya yatırır [1]. Makalenin neticesi şöyledir:

Üçüncü Dünya’dan dünyaya bakan bir gözle bu durumdan çıkartılacak bir diğer pay da teori ve teorisyenleri büyütmemeye gayret gösterme üzerine olabilir. İhtiyaçları mümkün olduğunca bulunduğumuz zaman-mekânın maddi koşulları içinden görebilen bir göz geliştirmek ve bu zaman-mekânın gözünden tam anlamıyla bir nazariye üretmek bu olaydan doğacak tartışmalar içerisinde çok daha fazla konuşulması gereken bir başlık bana kalırsa.

Bu mesaj “Kendi bakışımızla dünya sahnesine çıkmalıyız!” diye okunursa Nazariye “kendi bakışımız” anlamına gelir. Ama Nazar/Bakış zıtlığını unutmayalım [2]:

1) Nazar ettirgendir: Başkasının nazarının değmesi size hatalar ettirir.
2) Bakış etkindir: Bakan özne kendisi bakıyordur.