Bir Çayın Çaylığında Dört Söylem — Işık Barış Fidaner

Žižek’ten bildiğimiz gibi, özne ($), imleyenler zinciri (S₂) karşısında Esas-İmleyen (S₁) ile temsil edilir ve objet petit a bu imleme işleminin kalanıdır. Lacan’ın dört söylemi bu dört terim etrafında döner. Şimdi bu terimleri basit bir örnekle açıklayalım: bir çayın çaylığı.

Özgürlük ve sınıf özdeşimi — Işık Barış Fidaner

(Bu yazının İngilizce özgün metni Žižekian Analysis’de yayınlanmıştır)

Parallax View‘daki [1] mükemmel bir pasajda, Žižek “özgürlük”ü “tanınmış/üstlenilmiş gereklilik” olarak tanımlar. Bu özgürlük tanımı sınıf özdeşimi ile nasıl ilişkilenir?

Burjuva özdeşimi işçi sınıfı özdeşiminden ayırt etmenin bir yolu, tanınmış/üstlenilmiş gerekliliklerin karakterine bakmaktır: Hayatın aslî gerekliliği, bir burjuva için, sermayeye eklenen değer fazlasıdır; ama bir işçi için, kendi emek-gücünü satma gereğidir. Marksist proleter özdeşim mefhumu da işçi sınıfı özdeşiminden ayırt edilebilir: Proleter özdeşim “siyasî” bir gerekliliği tanır/üstlenir, mesela “egemen sınıf olarak örgütlenme ve sonunda kendisini sınıf olarak ortadan kaldırma” gerekliliğini. Bu proletarya mefhumu hem topluma egemen olmayı hem de kendini ortadan kaldırmayı amaçlayan bir toplumsal sınıfın paradoksudur. Böyle tanımlanıp ayırt edildiğinde proletarya ile işçi sınıfı arasındaki çelişki açıkça görülebilir: Egemen olan bir sınıfın artık emek-gücünü satması gerekmez, ve işçi sınıfı bir özdeşim olarak “ortadan kaldırılamaz”. Bunun alternatifi proletaryayı devrimci parti bakımından tanımlamaktır.

Saygın Vatandaş’ta büyük Öteki ile küçük öteki — Işık Barış Fidaner

Bu metni okumadan önce Saygın Vatandaş filmini izlemenizi öneririm.

Gastón Duprat ve Mariano Cohn’un Saygın Vatandaş filminde öyküsü anlatılan Daniel Mantovani, Nobel edebiyat ödüllü, ünlü ve zengindir, yirmili yaşlarında terk edip 40 yıl uzak kaldığı Arjantin’deki memleketi Salas’ı ziyaret eder. Ziyaretinde Salas belediye başkanı ona “saygın vatandaş” olduğu için bir madalya verir, ama Daniel ile Salaslılar arasında büyük sorunlar çıkar ve sonunda ödülü iade eder.

La Casa De Papel’de Kanun & Suç için Lüzum & Keyfiyet — Işık Barış Fidaner

Raquel Murillo ve Sergio Marquina

Uyarı: Bu metni okumadan önce La Casa De Papel’in iki sezonunu izlemenizi öneririm, yoksa spoiler olur.

La Casa De Papel, büyük bir suç ile kanunun nasıl baş ettiğini anlatan bir TV dizisidir. Dizinin başat ekseni, Kanun ile Suç arasındaki ilişkinin iki figür arasındaki cinsel ilişki yoluyla sahnelenmesidir: Raquel Murillo (Itziar Ituño) Kanun figürüdür, Sergio Marquina (Álvaro Morte) Suç figürüdür. Kanun ile Suç arasındaki özsel fark, bu iki figürün jouissance modaliteleri ile ifade edilmiştir. Önceden söylediğim gibi, kuramımda, bir öznenin jouissance‘ı, Lüzum & Keyfiyet olarak bölünmüş bir cevherdir [1]. Bu bölünmeyi iki figüre uygulayarak, bu öyküde Kanun & Suç için jouissance‘ın nasıl örgütlendiğini görebiliriz.

Sütten kremaya: Bir nitelik farkının kaydedilmesi — Işık Barış Fidaner

Žižek’in zaman zaman başvurduğu Ninotchka‘daki fıkrayı hatırlayalım:

— Garson! Bana bir fincan kremasız kahve getir!
— Özür dilerim beyefendi, kremamız yok, ama size sütsüz bir kahve getirebilirim!

Zupančič, Žižek ve diğerleri bu fıkraya başvurduklarında “süt” ve “krema”yı birbirinin yerine geçebilen iki terim gibi alırlar. Ama bu iki terim bir nitelik farkını kaydeder: süt genelde kremadan daha iyidir; krema sütün nitelik bakımından yadsınmasıdır. Başka bir deyişle, süt büyük Öteki’dir, krema küçük öteki’dir: Sütümüz olması bizi simgesel düzene kaydeder, kremamız olması ise, süte kıyasla, rahatsız eder ve kaygı verir. Bu nitelik farkı dikkate alındığında, garsonun yanıtı ilginç bir tavırla yüklenir.

Hep Çalışıp Hiç Oynamamak Mutantları Sıkıcı Yapar — Işık Barış Fidaner

Şekil 1: Lorna ile Marcos’un dokunarak ürettikleri Aurora Borealis

The Gifted, süper yetenekleri olan mutantlarla ilgili bir TV dizisidir. Dizideki mutantlar yeteneklerini çeşitli amaçlar için mükemmel şekilde “kullanırlar”, ama aslında daha yaratıcı olup süper güçleriyle daha çok “oynayabilirlerdi”. Başlıkla kimseye sıkıcı demek istemiyorum, demek istediğim sadece mutantların şimdiki hâllerinden çok daha yaratıcı olabilecekleri. Bu metnin iki amacı var: Kuramımdan [1] birkaç temel kavramı tanıtmak ve bu TV dizisinin içeriğini incelemek.

Žižekçi Analiz Küratörü ile röportaj — Işık Barış Fidaner

Geçen hafta Žižekian Analysis adında İngilizce bir yayın başlattım. Ben de Yersiz Şeyler adına yayını başlatan kendimle bir röportaj yapmaya karar verdim. İyi okumalar…

— Žižekian Analysis ya da Türkçe adıyla Žižekçi Analiz bir dergi midir, nedir?

— Žižekçi Analiz, Žižekçi insanların blog yazılarını yayınlayan çevrimiçi bir yayındır. Yazıların derlendiği bir yer oluşturduğuna göre, çevrimiçi bir “dergi” olduğu da söylenebilir. İlk hafta dört yazar adayı bizimle irtibat kurdu, üç tanesinin toplam beş yazısı websitesinde yayınlandı.

Etkileşimlerde Enformasyon Karmaşıklığı — Dr. Işık Barış Fidaner

İş başvurusu olarak yazılıp yanıtsız kalmış bu metni uyarlayarak yayınlıyorum.

IBF

Teknolojiyle olan her etkileşimde en belirgin yönlerden birisi enformasyon karmaşıklığıdır, ki etkileşimin süjesi [subject] o teknolojiyle aşırı yüklendiğinde [overwhelmed] bu yön belirginleşir (süjeye ‘kullanıcı’ [user] demiyorum çünkü ‘kullanıcı’ terimi teknolojinin her zaman işlevini yerine getirdiğini örtükçe öne sürer: öznenin etkileşimle asla aşırı yüklenemeyeceğini gizlice varsayar). Bir süjenin etkileşiminin enformasyon karmaşıklığı ayrıca o süjenin gerçek dünya ve çevresinin algılanan karmaşıklığının bir yönüdür. Çocuğun bir aynayla ilk karşılaşmasından, dışsal algıların en sofistike örgütlenmesine kadar, çeşitli düzeylerde enformasyon karmaşıklığı gösteren etkileşimler tüm insanların (ve tüm diğer canlıların da) benlik örgütlenmesinde rol alırlar. Eğer belirli teknolojik etkileşimlerin enformasyon karmaşıklığı nicelenir ve görselleştirilirse, (1) süjenin etkileşimli çevresinde algıladığı karmaşıklık tespit edilebilir ve (2) nerede ve ne zaman etkileşimin süjeye aşırı yüklendiği anlaşılabilir.

Law of Excluded Middle is an Invalid Logical Basis for Hierarchization — Dr. Işık Barış Fidaner

Law of Excluded Middle (LoEM) states that “There is no Third”. What does this mean? How is it motivated? Is it valid?

I

What are the First and the Second? Apparently they are P and ~P, but in which order?

Law of Excluded Middle is invalid

P and ~P are inherently associated by a logical difference and neither of the two can be dismissed without dismissing the other one.

Law of Excluded Middle (LoEM) states that for any proposition P either that proposition P is true, or its negation ~P is true.

In other words, LoEM holds that either (1) P is true which means that ~P is dismissible, or (2) ~P is true and P is dismissible.

As such, LoEM postulates an absolute difference between a proposition “P” and its negation “not P”.