Kuantum — özel sayı

Yazılar tek tek linklerden ya da kitabın etiket sayfasından (Kuantum) okunabilir.

Işık Barış Fidaner

İçindekiler

— Ürkünç uzak tesir (Fenix TX)

— Einstein ve Bohr: Tanrı zar atmaz, Tanrı sana mı soracak? (ChatGPT)

— Einsteinium ve gizli değişkenler (ChatGPT)

— Slavoj Žižek: Görcül Gerçek

— Eryazgı (predestination) (Slavoj Žižek)

— Olasılık ve Görcüllük (Slavoj Žižek)

— Özgürlük bilmezliğin öbür yüzüdür (Slavoj Žižek)

— Kuantum Sıçraması Esas İmleyendir

— Üst-belirlenim (super-determinism)

— Üst-belirlenim yolu (John Stewart Bell)

— Planck ölçeği (Rashmi Shivni)

— Antropik İlke (kozmoloji)

— Enterferans (Erwin Schrödinger)

— Bilimciler geçmişte ne olduğunun gelecek olaylarla kararlaştığını gösterdi (Stephen Morgan)

— Kuantum deneyinde ‘zaman oku’ tersine çevrildi (Emily Conover)

— Bilimciler Canın Ölmediğini Buldular, Can Evrene Geri Dönüyor

— Bir Fizikçi İzah Ediverdi: “Geniş Hadron Çarpıştırıcısı Hayaletlerin Varolmadığını Kanıtlar” (Bec Crew)

— Işık hakkında muhtemelen bilmediğiniz sekiz şey (Matthew R. Francis)

— Proton davranışına yeni ışık tutan araştırma bilimsel topluluğun övgüsünü kazanıyor (Thea Singer)

— O Parçacık Hiç Olmadı (Dennis Overbye)

— Tek bir Sansar Dünyanın En Güçlü Parçacık Çarpıştırıcısını Çökertti (Rachel E. Gross)

— Makine-Öğrenmesi Üstadı Michael Jordan ile Büyük Veri Hülyaları ve Diğer Dev Mühendislik Çabaları Üzerine (Lee Gomes)

— Kuantum Kanunları Siyahlı, Beyazlı, Siyahbeyazlı (Uluslararası Meşguliyet Makineleri)

— Bazı Uzmanlardan Justin Trudeau’nun Kuantum Bilgisayar İzahını Puanlamalarını İstedik (Daniel Oberhaus)

— Karımı seviyorum. Karım ölmüş. (Richard Feynman)

— İdeoloji sahiden ağır mevzu!

— Deli kuyuya bir taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış

— Zuhal: Bir tanecik ışıg zavallı bencağıza zor yetişirken başkaları tabikide güme gider

— Medcezir Dalgalanma Değildir: Maraş Depreminde Süper Yeniay Tesiri

— Inception ve Ontoanaliz: Başlandırı’daki topaç Ötekinin eksikliğidir

— Uzakın Burgu: Dışadönüşle Burulma ve İçedönüşle Açılma

— Hayal gücü hayaletin hayaletidir

— Zümrüt Levha: Satır Satır Tefsirli Meali

— Anlam-tanesi ile anlam-adımı

— Lacancı Torusta Talep ve Arzu

— Dekripsiyon ile Deşifreleme

— Tikelsiz Tekil: Tekir

— Sen siz olmaz! Sen siz olmaz!

— Lacan’da Temel Mecaz

— Na-zar ve Naz-ar

— Cehalet-i Ruhiye

— Sütur ve Südur

— Arzu ile Arıza

— Prosedürle Yordam arasındaki fark

— Ayrımcılık: Enformel, Fizikî, Formel, Elektronik

— Fizik ve kadın gerçeği üzerine

— Totoloji hâlinde topoloji

— COD matrix nedir?

— Astrologu kovdurmayacaktık! (fıkra)

— Asrın Zarafeti: Leyla ile Mecnun (mesel)

— Entropi (özel sayfa)

Diğer derlemeler

量 : nicelik

Astrologu kovdurmayacaktık! — fıkra

Üç üniversite arkadaşı yaz tatilinde eski kampüslerinde buluşmuşlar. Mezun olalıberi biri astrolog olmuş, biri yaşam koçu olmuş, diğeri de kuantum şifacı olmuş.

Sohbet ettikleri esnada yan binada düzenlenen bilimsel konferansın katılımcılarına dağıtılan yoğurtlar gözlerine çarpmış. ‘Davetli olmasak da kampüsten faydalanabiliriz’ diyerek yoğurtlara el attıkları sırada konferans organizatörü çıkagelmiş.

Lacan’da Temel Mecaz — Işık Barış Fidaner

Pederane mecaz Lacan’ın kurduğu matemli denklemlerin başında gelir [1]:

Bu yazıda pederane kanatlara hacet bırakmayan temel mecazı kuruyoruz:

Einsteinium ve gizli değişkenler — ChatGPT

Eskişehir Kırka bölgesinde devam eden kazı çalışmaları sırasında şaşırtıcı bir olay gerçekleşti. Bohr yataklarında beklenmedik bir şekilde Einsteinium madenine rastlanması, bilim dünyasını ve toplumu heyecanlandırdı. Ancak bu keşif, ilahiyat uzmanları ve madenciler arasında farklı tartışmalara sebep oldu.

İlahiyatçı Ersin Özbükey, bu olayın ardında gizli değişkenlerin olabileceğini ve “Tanrı kumar oynamaz” söylemini dile getirdi. Ona göre, bu keşif evrenin derin sırlarını açığa çıkarabilecek bir işaretti. Gizli bir düzenin parçası olabileceğini düşünüyor ve bu durumu daha fazla araştırmanın gerekliliğini vurguluyor.

Einstein ve Bohr: Tanrı zar atmaz, Tanrı sana mı soracak? — ChatGPT

Gazeteciler, Nobel ödüllü fizikçi Niels Bohr’un dalga fonksiyonunun rastgele çöktüğünü açıkladığı basın toplantısında toplanmışlardı. Bir gazeteci, “Peki, bu dalga fonksiyonunun nasıl çöktüğünü açıklayabilir misiniz?” diye sordu.

Bohr, açıklamaya başladı: “Bir parçacık, bir dalga fonksiyonu şeklinde temsil edilir. Ancak bir ölçüm yapıldığında, parçacığın konumu ve momentumu belirginleşir ve dalga fonksiyonu çöker.”

Einstein gazetecilerin arasından elini kaldırdı ve söze girdi: “Tanrı zar atmaz. Her şey belirlenmiştir. Kuantum mekaniği bir yanılsama.”

Zümrüt Levha: Satır Satır Tefsirli Meali — Işık Barış Fidaner

(öncesi: Zümrüt Levha: Terime dil, amin!)

Okültizm camiasının Dulcinea’sı olan Zümrüt Levha‘yı dün Türkçeye çevirdim, bugün de satır satır tefsirli mealini iftiharla sunarım huzurlarınıza [1]. İlk dizelerden başlayalım:

Dosdoğru, yalan yoktu
Kesin, kuşku götürmesin

Bu dizelerin yapısı şöyledir:

P, ~~P            (P,   P-değil-değil)
Q, ~~Q           (Q,   Q-değil-değil)

Oysa standart mantıksal gerektirme şöyledir:

P → Q             (P doğruysa Q da doğrudur)

Bu dizeler şöyle der: Standart çıkarımlarla ancak standart bir bilgiye varabilirsiniz. Biraz ötede tökezleyip devrildiği zaman bir başka standart bilgiyle onu doğrulamanız gerekecek. Sonuç olarak farklı standartlar uyumlu çalışabilsin (birbirinin ayağına basmasın) diye binbir teknik cambazlık yapmaya ve teknolojik taklalar atmaya mecbur kalacaksınız.

Zuhal: Bir tanecik ışıg zavallı bencağıza zor yetişirken başkaları tabikide güme gider — Işık Barış Fidaner

(öncesi: Kediköpek insan mı?)

Zuhal‘i (2021) anlamak için gereken çerçeveyi önceki yazıda çizdim, şimdi de filmdeki öğeleri gözden geçirelim. Astrolojide Zuhal (Satürn) kısıtlamalarla ilgilidir, film boyunca insanların simgesel düzene sınır çizme çabaları bu kapsama girer: Zuhal hanım apartmanda kedi sesleri duymaktadır fakat başkalarını buna inandırmakta epey zorlanıyordur. Ayrıca bu kedi sorunu eve gelen dev bir dolap koridora sıkışıp kalınca başlamıştır ve dolap oradan çıkarılınca bitecektir.

Asrın Zarafeti: Leyla ile Mecnun — mesel

Kays adında bir ilkokul bebesi yazlıkta Umman adında bir kıza aşık olmuştu. O yaşta küçük sohbetlerden başka bir temasları olmuyordu ama bu aşk her ikisinin de başını döndürdüğü için arkadaşları onlara Mecnun ve Leyla lakaplarını takmışlardı.

Medcezir Dalgalanma Değildir: Maraş Depreminde Süper Yeniay Tesiri — Işık Barış Fidaner

Dünyamızda Ay’ın tesiriyle birçok medcezir yaşanır:

1) Sulardaki medcezir, umman veya deniz sularının gelgitidir, kah yükselmesi kah alçalmasıdır (meddi ve cezri: geliş ve gidiş: waxing and waning). Dünya üzerindeki yerel noktanın Ay mesafesi oradaki su kütlesinin maruz kaldığı tesiri belirler. Devir süresi bir gündür.

2) Ay mesafesindeki medcezir, Ay’ın uydusu olduğu Dünya’ya yörüngesi boyunca kah yaklaşması kah uzaklaşmasıdır (yerberi ve yeröte: perigee and apogee). Dünya’nın gezegen olarak global Ay mesafesinde yaşanan gelgitler yüzeydeki suların gelgitine de tesir eder. Devir süresi birkaç haftadır.

3) Ayışığındaki medcezir, Dünya’ya yansıyan ayışığının kah artması kah azalmasıdır (dolunay ve yeniay: full moon and new moon). Dünya-Ay-Güneş üçgeni yer değiştirdikçe Ay evreleri birbirini izler. Devir süresi 29.5 gündür [1].

Slavoj Žižek: Görcül Gerçek

Slavoj Žižek’in 2003-2004 tarihli Görcül Gerçek semineridir (The Reality of the Virtual). Altyazı: Işık Barış Fidaner

SRT, Döküm 📜, “Slavoj Žižek: Sapkın Kılavuz Sinema”, “Slavoj Žižek: Sapkın Kılavuz İdeoloji”, “Slavoj Žižek: Žižek Ünlem”, “Doksanların rüyası Portland’da hayatta!”, “İnandığı varsayılan özne” Slavoj Žižek, “Çocuğun Ayartılması” Slavoj Žižek, “İki Tip Ahmak (Budala, Bön) ve Aptal/Abdal” Slavoj Žižek, “İdeal Ben, Ben İdeali, Üstben, Arzu Yasası” Slavoj Žižek, “‘Kendi içimde yokum'” Slavoj Žižek, “Kurbağan olurum!” Slavoj Žižek, “Vamplık ve Zomluk” Slavoj Žižek, “Süleyman Rahatçıgil’in yanına oturdum ve bana dengi gibi davrandı, gayet yerlişçe” Sigmund Freud, “Cinsimletim: Aşkınsal yaratım ve onun karşı yakası” Slavoj Žižek, “Aklın Dolandırıcılığı Hiperegoyu Ortaya Çıkardı”, “Hazım İlkesinin Ötesi: Hazım Hazindir”, “Çelişki ve Çatışkı”, “Balık Çağından Kova Çağına”, “Feuerbach üzerine tezler” Karl Marx, “Üst-belirlenim yolu” John Stewart Bell