Temmuz’un Kurban Edilmesi: İştarya Üzerine Çalışmalar — Işık Barış Fidaner

Histeri-Histrio’nun kaynağını ararsanız uygarlığın köküne kadar yolunuz var [1]:

Histeri: rahim/sonradan (Yunanca)
Histrio: tiyatrocu/vülger (Latince)
İster: tiyatrocu (Etrüskçe)
Aster: yıldız (Antik Yunanca)
Astarte: tanrıça (Fenikece)
İştar: tanrıça (Akadca)

Bu hattın belirginliğini anlamak için İştar’ın köken hikayesini anımsamak yeter: İştar/İnanna yerleri ve gökleri terk etti, kızkardeşine ulaşmak için (öteki kadın).

Yeraltına inerken kat kat kılıklar giyindi ve ‘erkek çağıran’ aksesuarlar takıştırdı. Fakat yedi kapıdan geçti ve geçtiği her kapıda bir kılık veya takısı elinden alındı.

Kızkardeşine ulaşmak niyetiyle çırılçıplak kalınca yedi yargıç onu mahkum etti. Çırılçıplak mahkum edilmek onu cesede dönüştürdü ve orada bir çengele asıldı.

İştar’ın esas hikayesi budur ama başka efsanede yeraltından çıktığı da anlatılır: İştar hiçleştiği yeraltından çıkmak için kocası Temmuz’u kendisi yerine feda etti.

Bu efsanenin yapısını temel alarak Histeri yerine İştarya demek çok mantıklıdır: Lacan’ın dediği gibi ‘kadının arzusu öteki kadının arzusudur’, kızkardeşlik budur.

Ama ‘öteki kadın’a ulaşmak Önbastırılmış İkileme İmleyenine ulaşmak demektir. Yeraltına düşüp önbastırılmak kadını yok eder, hiçleştirir (mortify), cesetleştirir.

Tayin edilen rollere riayet etmeyerek erkekleri yıldıran histerik kadınlar gibi… İştarya da yeraltındaki hiçleşmeye karşı İştar’ın Temmuz’u kurban etmesidir.

Işık Barış Fidaner doktoralı (Boğaziçi Üniversitesi) bir bilgisayar bilimcidir. Yersiz Şeyler‘in Admini, Žižekian Analysis’in Editörü, Görce Yazıları‘nın Küratörüdür. Twitter: @BarisFidaner

Notlar:

[1] Bkz “Histerik-Histrionik Elektrik-Elektronik Gibidir”, “Inana’s descent to the nether world: translation”, içinde “ikileme imleyeni” geçen yazılar

Das Dingir 𒀭