Angelus Novus — Walter Benjamin, Slavoj Žižek

Kanadım hazır savrulmaya
Artık geri dönsem ya
Süregidersem zira
Küseceğim şansıma
(Gerherd Scholem, Melekten Selamlar)

Klee’nin Angelus Novus resmindeki melek sanki dikkatle incelediği bir şeyden uzaklaşmak üzeredir. Gözleri dikmiş, ağzı açık, kanatlar havada. Tarihin meleği işte böyle olmalı.

Meleğin yüzü geçmişe dönüktür. Bizim algıladığımız hadiseler silsilesinde o melek tek bir felaket yüzünden ayağının dibine yığıladuran enkazları görür. Melek o anda kalmak ister, ölüleri uyandırmak ve parça parça edilen şeyleri bütünleştirmek ister.

Ama Cennetten bir kasırga kopup gelmiştir; kanatları öyle şiddetle savrulur ki melek artık onları indiremez. Kasırgaya dayanamayan melek sırt çevirdiği geleceğe doğru itilirken berisinde yığıladuran enkazlar arşa uzanır. İşte o kasırgaya ilerleme diyoruz.

(Walter Benjamin, Tarih Kavramı Üzerine 9’uncu Tez)

İlahi şiddet niye bu meleğin dehşetli müdahalesi olmasın ki? Haksızlıkların yığıldığı enkazın arşa uzandığını gören melek zaman zaman nizamı geri getirmek için misilleme yapıyordur, “ilerleme”nin yıkıcı nüfuzundan intikam alıyordur. Genel insanlık tarihi haksızlığın giderek daha da normalleşmesi sayılamaz mı? Adı sanı bilinmeyen milyonlarca insan bu yüzden acı çekmiyor mu? Belki de “ilahi” alemin bir yerlerinde bu haksızlıklar unutulmamıştır. Birikmişlerdir, işlenen suçlar kaydedilmiştir, gerilim giderek daha dayanılmaz hale gelir ve nihayet ilahi şiddetin intikamcı-yıkıcı öfkesi patlar. Adaletin şiddetle dayatılmasının karşı kutbunda da adaletsiz ilahi şiddet figürü, ilahi kapris patlaması vardır, bunun en iyi örneği de elbette Eyüp kitabıdır.

(devamı: Travmanın tesirini simgesel suretlerle perdelemek)

(Slavoj Žižek, Şiddet kitabından)

Türkçesi: Işık Barış Fidaner

lâl-ange
nevmelek
bir nevi melek?
nüve melek vs. neon melek

Nevmelek, Bir Nevi Melek? Nüve Melek ve Neon Melek

Angelus Novus Maraş’ta ~ (Walter Benjamin)

Tarih Kavramı Üzerine (Walter Benjamin)